Ka dei ka jingbynrap ïa ka jingnang ne ka sap da ka jingstad saian (science) ban pynbha bad pynjanai ïa kiei kiei kiba la don lypa ha ka pyrthei. Kane ka wanrah jingsuk ïa ngi ha ka jingim ha pyrthei. Kumta na ka jinglap bad jingshem ka jong u briew ïa kiei kiei kiba thymmai la pynjanai da ka jingstad saian (science) la ka long ha kano kano ka rukom ruh.
Phi dei ruh ban kynmaw ba ha kaba sdang hi, u
Blei U la thaw ïa ka pyrthei da ka jingsuk bad
U ai ruh ïa ka jingsuk ha ka. Kumta ngi
tip skhem ba ka jingsuk ka dei kaba wan na u Blei la ka long ha kino kino ki
rukom ruh. Ha kajuh ka rukom, ka jingstad saian (science) ka dei hi ka sap kaba
u Blei U ai ha ngi ki birew.

Ka don bun jait bad kita ki long:
- Computer technology.
- Mechanical technology.
- Communications technology.
- Electronic technology.
- Medical technology.
- Industrial technology.
- Infrastructure technology.
Ref. Matheus 25:14-30.
Facebook, We-Chat, WhatsApp, Twitter, TickTok, YouTube, Instagram, LinkedIn, Blogger, Wordpress, Wixsite, bad kiwei de.
Hooid ka don ka jingïohnong ha jan baroh ki liang nuksa, kum ha
Jingïohnong kyllum (General Benefits):
- Ka jingkloi ka jingtip ne jingphah khubor.
- Ka bam duna ïa ka por.
- Ka jingshaniah (in security).
Jingïohnong shimet/ marwei (Personal Benefits):
- Paw pyrthei (publicize).
- Kiew ha ki rukom long ne im.
- Ban kamai online.
Em, da lei lei ruh ngim lah satia ban im khlem ka Technology. Namar la jan ha baroh ki liang hi mynta ngi im da ka jingstad Technology. Kata ka long naduh ba dang pun ha kpoh jong i mei ngi la im da ka jingstad Technology, ngi la ïoh ki dawai dashin kiba la shna da ka jingstad Technology. Haba ngi la longbriew sha ka pyrthei ruh ngi dang dih dawai ngi shah injek dawai, ngi bam ja ka kaba shet ha ki khiew bad ka riam ka beit kaba ngi pyndonkam.
Mynta la jan baorh hi ngi don ïa ki cellphone (keypad/ smartphone), ka television, ka
woofer, computer ne laptop, tablet, pakha (fan), geezer, blower, heater, hair
dryer, rice cooker bad kiwei de.
Ka
juk ka lah kylla bad baroh ngi im da ka jingstad Technology. Ïa ka pyrthei ba ïar la pynjan bad ïa ki bynriew sawdong pyrthei la wanlam shijaka.
Haba ngi phai sha kata ka pat ka bynta ngi tip ba ka don ka jingshngaiñ lane ka security. Hynrei, ngim da tip lut ha baroh ki liang namar ïa ngi la ailad ban ïohbynta tang khyndiat lane shipawa na kaba bun. Bad ha ka jingshisha hi ruh ngim da dei kiba nang ba stad haduh katta katta ban tip lut kumba tip ki trai jong ki software ne application. Tang ki trai ki tip kham bha. Na kata ka daw ngi donkam ban da husiar hapdeng jong ka jingnang jingtip ka jong ngi.
- Ki nongtuh bad nongshukor.
8. Kiei
ki jingïohnong (advantages) ba ngi ïoh na ka
Technology?
- Ka wanrah jingsuk.
Synshar
khaddar, pule puthi, bam ka dih, ka kup ka sem, imlang sahlang, ri bad ka
jaitbynriew, ha ïing ha sem,
leit ka wan, kit ka bah bad kiwei de.
- Ka pynkloi & pynstet.
Ha ka por ba lyngkot la pynlong ne pynbha ïa kiei kiei.
- Ka wanrah ïa ka roi ka par.
- Kamai-kajih – Online payment.
- Ka lad ïoh kam ïoh
jam. (lad kamai)
- Ka wanrah jingshngaiñ. (CCTV),
Instant reachout.
- Ka wanrah jingmyntoi. Search engine.
- Ka wanrah jingbha kum ha ki Surok, lynti-syngkien,
- Ka wanrah jingrynthih – forms, capitalization, white inked, crossed.
- Ka pynlong kawei & pynïajan.
Ka jingduhnong kaba ngi mad lyngba ka jingdon jong ka technology ka long lyngba ka jingpyndonkam bakla jong ngi ki briew bad ka wanlam ïa kum kine harum:
- Jingjot ka mei mariang.
- Jingsneiw
ha ka pyrkhat-pyrdaiñ.
- Jingduhnong kiba duk ba suk.
- Jingduh kam duh jam (unemployment).
- Jingkulmar.
- Ka tuh – ka thiem.
- Ka thok ka shukor
- Jinglamler.
- Jinglorni bad jingtharai sinew.
- Jingïanujor bad kiei kiei ki bym bha.
- Jingthad madan bad thadrong.
- Jingkynshoit.
- Jinglaplah.
- Jingbeiñ bad sien markylliang (comment kulmar).
- Jingmlien ha ki kam awria bad kwah brai.
- Jingbymdon
por ban bamja lang, duwai, shongkai, ïathuh
khana, kren kam bad kiwei de.
Jingbymdon
por ban sneng bad ban shah sneng, ban kyntu bad ban shah kyntu-kynpham, ban
pyni ïa ka akor-burom bad ban shah
pyni ïa ka akor-burom. Nuksa, ba bun
na ngi mynta lada ngi ïaid nakhmat
kiba la san ngi ïaid bad dem tang ka khlieh ha
ryngkat ka cellphone ha kti; ym shuh ban
ïaid da ka jingburom nakhmat kiba la san, da kaba ïaid dem kum ka dak jong ka jingburom markylliang.
Ka
daw jong ka jingsneiw baroh hi ka dei na ka jingkhwan bad ka jingrhah ka jong ngi
ki briew. U Mahatma Gandhi u ong ba ka mariang ka dei na ka bynta ka jingdonkam
ka jong ngi ym na ka bynta ka jingkwahrhah ka jong ngi. Ref. Kalatia 5:19
Naduh ki kot ki sla kiba ngi pyndonkam la leh bad pynwandur lyngba jong ka. Bad ngi la im ha ka jingtreikam jong ka jinstad Technology. Ngi don ha ka pyrthei hynrei, ngim dei pat jong ka pyrthei. Ref. Ïoannis 11, 14 – 15.
Ka long kaba itynnat shibun ban ïohi ba ki khun samla Khristan mynta ki im ha ryngkat ka jinstad Technology. Shibun ki jingïohnong ki kyrsoi ha ka Balang bad ruh ha ka imlang-sahlang bad ha ka ri hi baroh kawei.
Ki
samla ki la nang kiew ha ka pule-puthi, ka sap-ka phong, ka jingïoh, ka jingnang-jingtip, ka akor-burom bad ka
tip-briew tip-blei.
Ref. Kitab Jingstad
Katba
nang ïaid ki por ngi dang stad bad
biej ruh ha kajuh ka por.
Ngi
lah pule hynrei ym don akor-burom bad jingïatip lem. Haba ngi ïaid ngim dem shuh. Ka por bamja kam biang shuh, ka por
ban duwai ym don shuh, ka por ban thiah ruh ym biang shuh bad baroh ngi long
lymmuh.
Bishar
bniah shuwa ban shim ïa kano kano
ka jait sien jam ne ka rai. Ref. Sirak 15:15-16.
Ki
samla ka lawei jong ka Balang. Lada phi pyni ka nuksa kaba bha ki longdien jong
ngi kin long kiba bha. Namar ba ïa ki rangbah
bad ki tymmen-ki san ki peit da ka khmat ba don ka jingshngaiñ. Ha ki samla don ka jingphuh, khring bad ka
jingmyntoi.
Wat
ai ïa ki jinghikai ba bakla. Nuksa, lad phi tem jingrwai
pyrthei hadien ka Mass kan jia aiu? Ref.
Markus 9:42 …teh da u maw tylliat na
ryndang… .
Ka
Technology ka dei ban ïarap ïa ngi ba ngin im bha ban pynjanai ïa kiei kiei kiba ngi donkam.
Lyngba
ka jingstad technology ngin lah ban san ha ka jingngeit bad jingshakri Blei bad
para briew.

0 Comments